استرس و فرسودگی شغلی و مدیریت زمان
استرس به عنوان مهمترین عامل موثر بر سلامت روان شناخته می‌شود. استرس، در واقع واکنش‌های ذهنی، فیزیکی، احساسی در بدن ایجاد می‌کند که موجب اختلال در تعادل طبیعی بدن می‌شود. یکی از پیامدهای اصلی استرس طولانی مدت فرسودگی است. فرسودگی شغلی از جمله اختلالات شغلی است که توجه زیادی را در سال‌های اخیر جلب کرده است.
فرسودگی شغلی ﺩﺭ ﺣﻘﻴﻘﺖ ﻧﻮﻋﻲ ﺍﺯ ﻓﺮﺳﻮﺩﮔﻲ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻓﺸﺎﺭﻫﺎﻱ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﻳﺎ استرس های ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﺷﻐﻞ ﻭ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎﺭ ﺗﻮﺍﻡ ﮔﺸﺘﻪ ﺍﺳﺖ. ﺍﻣﺮﻭﺯه ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺍﺻﻠﻲ ﻓﺸــﺎﺭ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﺑﻪ ﻋﻨﻮﺍﻥ ﻋﺎﻣﻞ ﺍﺻﻠﻲ فرسودگی شغلی ﻓﺸﺎﺭ ﻛﺎﺭﻱ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﺣﺪ ﻭ ﻧﺪﺍﺷﺘﻦ ﻭﻗﺖ ﻛﺎﻓﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺍﻣﺎ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻓﺸﺎﺭﻛﺎﺭﻱ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ ﺁﻥ ﻓﺸﺎﺭ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﻭ فرسودگی شغلی ﺩﺭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎﻭﺕ ﺍﺳﺖ. فرسودگی شغلی ناشی از تفاوت بین خواسته‌های شغلی و منابعی (مادی و احساسی) است که در دسترس یک کارمند قرار می‌گیرد. فرسودگی اثرات منفی زیادی بر سازمان و همچنین فرد دارد. عدم رضایت شغلی، تعهد سازمانی پایین و ترک شغل می‌تواند از مهمترین اثرات آن باشد. فرسودگی یک وضعیت ناخوشایند و ناکارآمد است که افراد و سازمان‌ها مایل به تغییر آن هستند.
ﺳﺌﻮﺍﻟﻲ ﻛﻪ ﻣﻄﺮﺡ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ استرس و فرسودگی شغلی ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﻛﺮﺩ؟
ﺑﺮﺍﻱ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﺍﺯ فرسودگی شغلی ﻗﺒﻞ ﺍﺯ ﻫﺮ ﭼﻴﺰ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻠﺖ ﻳﺎ ﻋﻠﺖﻫﺎﻱ ﺑﻮﺟﻮﺩ ﺁﻭﺭﻧﺪه ﺁﻥ ﺭﺍ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﺮﺩ ﺗﺎ ﺑﺎ ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩﻥ ﻋﻠﺖ ﺑﻪ ﺩﺭﻣﺎﻥ ﺁﻥ ﭘﺮﺩﺍﺧﺖ. ﻋﺎﻣﻞ ﺍﺻﻠﻲ ﻭ ﺍﻭﻟﻴﻪ فرسودگی شغلی ﻋﺒﺎﺭﺕ ﺍﺳﺖ ﺍﺯ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺷﺨﺺ ﺩﺭ ﻣﺪﺕ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎﺭ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﻭ ﻋﺼﺒﻲ ﺷــﺪﻳﺪ ﺑﺎﺷــﺪ. محققان ﻓﺸﺎﺭ ﻋﺼﺒﻲ ﻛﺎﺭﻛﻨﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻪ ﺩﻭ ﺩﺳﺘﻪ ﻓﺸﺎﺭ ﻋﺼﺒﻲ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ ﻭ ﻓﺸﺎﺭ ﻋﺼﺒﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻛﺮﺩهﺍﻧﺪ. ﺁن‌ها ﻋﻠﻞ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﻓﺸﺎﺭﻫﺎﻱ ﻋﺼﺒﻲ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ ﺭﺍ ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﺷﻐﻠﻲ، ﻧﻮﻉ ﺷﻐﻞ، ﺗﺄﻣﻴﻦ، ﻛﺎﺭ ﺯﻳﺎﺩ، ﺍﻟﺰﺍﻣــﺎﺕ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ، ﺣﺮﺍﺭﺕ، ﻃﺮﺡ ﺩﻓﺘﺮ، ﺍﻟﺰﺍﻣﺎﺕ ﻧﻘﺶ، ﻓﺸــﺎﺭ ﮔﺮﻭﻫﻲ و ﺗﺐ ﺭﻫﺒﺮﻱ ﻧﺎﻡ ﺑﺮﺩهﺍﻧﺪ.
ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺍﺻﻠﻲ ﻓﺸــﺎﺭ ﺭﻭﺍﻧﻲ ﻛﻤﺒﻮﺩ ﻭﻗﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷــﺪ. ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﭼﻪ ﺷــﻐﻠﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷــﻨﺪ ﻭ ﺩﺭ ﭼﻪ ﻣﻘﺎﻡ ﻭ ﭘﺴﺘﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﻬﻢ ﻧﻴﺴﺖ ﺯﻳﺮﺍ ﻫﻤﻪ ﺑﻪ ﻧﺤﻮﻱ ﺑﺎ ﺍﻳﻦ ﻣﺴــﺌﻠﻪ ﺭﻭﺑﺮﻭ ﻣﻲ ﺑﺎﺷــﻨﺪ. ﻫﻤﻪ ﻣﺎ ﺩﻭ ﻧﻔﺮﻯ ﺭﺍ ﻛﻪ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﺷﺮﺍﻳﻂ ﻛﺎﺭﻱ ﻛﺎﻣﻼ ﻳﻜﺴــﺎﻥ ﻫﺴــﺘﻨﺪ، ﺍﻣﺎ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﺁﻥﻫﺎ ﺩﺍئما ﺍﺯ ﻛﻤﻲ ﻭﻗﺖ ﻭ ﻓﺸﺎﺭ ﻛﺎﺭﻱ ﻧﺎﻻﻥ ﺍﺳﺖ ﺩﺭ ﺻﻮﺭﺗﻴﻜﻪ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﺍﺣﺴــﺎﺱ ﺭﺍﺣﺘﻲ ﻛﺮﺩه ﻭ ﺩﺭ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﻛﺎﺭﻫﺎ ﺭﺍ ﺑﻪ ﭘﺎﻳﺎﻥ ﻣﻲﺑﺮﺩ ﻭ ﺣﺘﻲ ﺩﺍﺭﺍﻱ ﻛﺎﺭﺍﻳﻲ ﻭ ﺍﺛﺮﺑﺨﺸــﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮﻱ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷــﺪ، ﺩﻳﺪهﺍﻳﻢ. ﺍﻳﻦ ﭘﺪﻳﺪه ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺤﻘقان ﺭﺍ ﺑﻪ ﺍﻣﺮ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ (ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩه ﺩﺭﺳﺖ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ) ﺟﻠﺐ ﻛﺮﺩه ﻭ ﺍﻳﻦ ﺳﺆﺍﻝ ﺭﺍ ﻣﻄﺮﺡ ﻧﻤﻮﺩه ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﭼﻪ ﻧﻘﺸﻲ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻓﺮﺍﻳﻨﺪ ﻣﻬﻢ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﭼﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪﺍﻱ ﺑﺎ فرسودگی شغلی ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؟
ﺑــﺮﺍﻱ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺳــﻨﺪﺭﻡ فرسودگی شغلی ﺭﺍه‌های ﻣﺘﻌﺪﺩﻱ ﻭﺟــﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ ﺍﺯ ﺟﻤﻠﻪ ﻛﺎﻫــﺶ ﻭ ﺍﺯ ﺑﻴﻦ ﺑﺮﺩﻥ استرس‌های ﻣﻮﺟــﻮﺩ ﺩﺭ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎﺭ، ﺣﻤﺎﻳت‌های ﺭﻭﺣﻲ ﻭ ﻋﺎﻃﻔﻲ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩه، ﺩﻭﺳــﺘﺎﻥ ﻭ ﻫﻤــﻜﺎﺭﺍﻥ؛ ﺍﺭﺍﺋﻪ ﺧﺪﻣﺎﺕ ﻣﺸــﺎﻭﺭهﺍﻱ ﺟﻬﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﮕﺮش‌های ﻣﻨﻔﻲ ﻣﺒﺘﻼﻳﺎﻥ ﻭ ﺩﻣﻴﺪﻥ ﺭﻭﺡ ﻋﺰﺕ ﻧﻔﺲ ﻭ ﺧﻮﺩ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪﻱ ﺩﺭ ﺁن‌ها؛ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷــﺮﺍﻳﻂ ﻛﺎﺭﻱ ﻧﺎﻣﺴﺎﻋﺪ ﻭ ﻧﺎﻣﻄﻠﻮﺏ؛ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻱ ﺁﻣﻮﺯﺷﻲ؛ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻐﻞ؛ ﻣﺤﺪﻭﺩ ﻛﺮﺩﻥ ﻭ ﻛﻢ ﻛﺮﺩﻥ ﺳــﺎﻋﺎﺕ ﻛﺎﺭ، ﺍﺳــﺘﺮﺍﺣﺖ ﺩﺍﺩﻥ؛ ﻭ ﺗﺒﺎﺩﻝ ﺍﻃﻼﻋﺎﺕ ﻣﺮﺑﻮﻁ ﺑﻪ ﻓﺮﺳــﻮﺩﮔﻲ ﺩﺭ ﺑﻴﻦ ﻛﺎﺭﻣﻨﺪﺍﻥ.
همانطور که گفته شد ﺯﻣﺎﻥ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻋﻮﺍﻣﻞ ﺍﺳــﺘﺮﺱ ﻭ ﺍﺳــﺘﺮﺱ ﺷــﻐﻠﻲ ﺍﺳﺖ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ﻭ ﻧﻘﺶ ﻣﻌﻨﻲﺩﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﺷﻐﻠﻲ ﺩﺍﺭﺩ.
فرسودگی شغلی ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﻫﺮﻳﻚ ﺍﺯ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﺁﻥ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﻌﻜﻮﺱ ﻭ ﻣﻌﻨﻲﺩﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ. ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺍﺯ فرسودگی شغلی ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﻛﻨﺪ ﻭ ﻛﺎﺭﻛﻨﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻬﺎﺭﺕﻫﺎﻱ ﺍﺛﺮﺑﺨﺶ ﻭ ﻭﻳﮋه ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺁﺷــﻨﺎ ﻫﺴــﺘﻨﺪ، ﭼﻮﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﺍﺣﺴﻦ ﺍﺳﺘﻔﺎﺩه ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﻛﻤﺒﻮﺩ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺟﺒﺮﺍﻥ ﻛﻨﻨﺪ، ﻛﻤﺘﺮ ﺩﭼﺎﺭ ﺍﺳــﺘﺮﺱ ﻭ ﺑﻪ ﺗﺒﻊ ﺁﻥ ﻛﻤﺘﺮ ﺩﭼﺎﺭ فرسودگی شغلی ﻣﻲﺷــﻮﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ، ﻻﺯﻡ ﺍﺳﺖ ﻛﺎﺭﻛﻨﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﺎ ﻣﻬﺎﺭﺕﻫﺎﻱ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻭ ﻣﻬﺎﺭﺕﻫﺎﻱ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﺁﺷــﻨﺎ ﻛﺮﺩ ﺗﺎ ﺑﺘﻮﺍﻥ ﺑﺮ ﺍﺳــﺎﺱ ﺁﻥ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻭ فرسودگی شغلی ﺭﺍ ﻛﺎﻫﺶ ﺩﺍﺩ ﻛﻪ ﺩﺭ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺁﻥ ﻛﺎﺭﺍﻳﻲ ﻭ ﺍﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﺳﺎﺯﻣﺎﻧﻲ ﻭ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻓﺮﺩ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.
ﺑﻌﺪی از مدیریت زمان ﻛﻪ ﻫﻤﺒﺴــﺘﮕﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺎ فرسودگی شغلی ﻧﺸﺎﻥ ﺩﺍﺩه ﺍﺳﺖ، ﺑﻌﺪ ﻫﺪﻑﮔﺬﺍﺭﻱ (ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻭ ﺣﺮﻓﻪﺍﻱ) ﻣﻲﺑﺎﺷــﺪ.
ﺍﺯ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻬﺎﺭﺕﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻨﺠﺮ ﺷــﻮﺩ، ﻫﺪﻑﮔﺬﺍﺭﻱ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﺼﻮﺻﻲ ﻭ ﺣﺮﻓﻪﺍﻱ ﻣﻲﺑﺎﺷــﺪ. ﻛﺴــﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺩﺵ ﻫﺪﻑ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﺪ، ﺁﻳﻨﺪه ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺭﻭﺷــﻦ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺩﻳﺪ، ﺍﻋﺘﻤﺎﺩ ﺑﻪ ﻧﻔﺴــﺶ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺭﻓﺖ ﻭ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﻣﻮﻓﻖ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷــﺪ. ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﺩﻳﻮﻳﺪ ﻟﻮﺋﻴﺲ، ﻣﻮﻓﻖﺗﺮﻳﻦ ﺯﻧﺎﻥ ﻭ ﻣﺮﺩﺍﻥ ﺍﺯ ﻣﻴﺎﻥ ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﺮﺧﺎﺳﺘﻪﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺩ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮﺩهﺍﻧﺪ. ﻛﺴــﻲ ﻛﻪ ﺁﻳﻨﺪه ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺭﻭﺷــﻦ ﺑﺒﻴﻨﺪ، ﻛﻤﺘﺮ ﺩﭼﺎﺭ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺍﮔﺮ ﻣﺸﻜﻼﺗﻲ ﻫﻢ ﺑﺮﺍﻳﺶ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﺎﻳﺪ، ﭼﻮﻥ ﻫﺪﻑ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻤﺘﺮ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﮔﻢ ﻣﻲﻛﻨﺪ ﻭ ﻛﻤﺘﺮ ﺩﭼﺎﺭ ﺍﺳــﺘﺮﺱ ﻭ ﻓﺮﺳــﻮﺩﮔﻲ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.
ﻫﺪﻓﮕﺬﺍﺭﻱ ﻣﻬﺎﺭﺗﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﺯ ﺍﺗﻼﻑ ﻭﻗﺖ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻧﻜﻪ ﺑﺮ ﺯﻣﺎﻥ ﺍﺣﺎﻃﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ ﻭ ﺑﺘﻮﺍﻧﻴﻢ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻨﻴﻢ ﺑﺎﻳﺪ ﻫﺪﻓﮕﺬﺍﺭﻱ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ. ﻛﺴﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﺍﻱ ﺧﻮﺩ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺯﻣﺎﻥ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺍﺩﺍﺭه ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﺁﻥ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻭ ﻓﺮﺳﻮﺩﮔﻴﺸﺎﻥ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻴﺎﻳﺪ. ﻣﺎﺭﻙ ﺗﻮﺍﻳﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ: ﺑﺎ ﮔﻢ ﻛﺮﺩﻥ ﺍﻫﺪﺍﻑ، ﺗﻼﺵﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﭼﻨﺪ ﺑﺮﺍﺑﺮ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ.
ﺑﻌﺪ ﺩﻳﮕﺮﻱ ﻛﻪ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺎ استرس و فرسودگی شغلی ﻧﺸــﺎﻥ ﺩﺍﺩه ﺍﺳﺖ، ﺑﻌﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻭ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖﺑﻨﺪﻱ ﻣﻲﺑﺎﺷــﺪ.
ﻛﻮﭘﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻣﻲﺷﻮﺩ. ﻫﻤﭽﻨﺎﻧﻜﻪ ﺫﻛﺮ ﺷﺪ، ﺍﺳــﺘﺮﺱ ﻋﺎﻣﻞ ﺍﺻﻠﻲ ﻓﺮﺳــﻮﺩﮔﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻭ ﻓﺮﺳﻮﺩﮔﻲ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﻭ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺍﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ، ﻣﻲﺗﻮﺍﻥ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﻌﻜﻮﺱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ. ﻻﻛﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﺍﺳــﺖ :
ﻗﺼﻮﺭ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻭ ﺍﻧﺘﻈﺎﺭ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻭ ﻣﺸﻜﻼﺕ ﺗﻌﺪﺍﺩ ﺑﺤﺮﺍن‌ها ﺭﺍ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻲﺩﻫﺪ. ﻫﺮ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺑﻪ ﺑﺤﺮﺍﻧﻲ ﺩﻳﮕﺮ ﻣﻲﺍﻧﺠﺎﻣﺪ ﻭ ﺳﺒﺐ ﺍﻓﺰﺍﻳﺶ ﻣﻴﺰﺍﻥ ﻓﺸﺎﺭ ﺭﻭﺍﻧﻲ (ﺍﺳﺘﺮﺱ) ﻣﻲ ﺷﻮﺩ. ﺍﻓﺮﺍﺩﻱ ﻛﻪ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺩ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ، ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﻫﺪﻓﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﺩ ﻗﺎﺋﻞ ﻧﻴﺴــﺘﻨﺪ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺭﺍ ﭘﻮچ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ. ﺍﻓﺮﺍﺩﻱ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻧﺪﺍﺭﻧﺪ ﻣﻘﺪﺍﺭ ﺯﻳﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﻭﻗﺖ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻫﺪﺭ ﻣﻲﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﺁﻳﻨﺪه ﺭﺍ ﺑﺴــﻴﺎﺭ ﺗﺎﺭﻳﻚ ﺧﻮﺍﻫﻨﺪ ﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻪﻱ این‌ها ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷــﻮﺩ ﻛﻪ ﺍﺳــﺘﺮﺱ ﺑﺮ آن‌ها ﭼﻴﺮه ﺷﻮﺩ.
ﺗﻴﻢ ﻫﻨﺪﻝ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ : ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻳﻨﻜﻪ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻨﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪﺕ ﻭ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎﻱ ﺭﻭﺯﻣﺮه ﺧﻮﺩ ﻟﺤﺎﻅ ﻛﻨﻨﺪ. ﭘﺲ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﺭﻳﺰﻱ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺍﮔﺮ ﺍﻫﺪﺍﻓﻲ ﻫﻢ ﺩﺭ ﺳﺮ ﺑﭙﺮﻭﺭﺍﻧﺪ ﻭ ﻳﺎ ﺣﺘﻲ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﻜﺘﻮﺏ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﭼﻮﻥ ﻧﻤﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ آن‌ها ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﺪ، ﺩﭼﺎﺭ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﺑﻪ ﺳﻨﺪﺭﻡ فرسودگی شغلی ﺩﭼﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.
۹ علت اصلی فرسودگی شغلی از زبان Lori James
بر اساس یک منبع، در سال ۲۰۰۱ برآورد شد که حدود ۲۰ درصد از کارکنان ایالات متحده در مراحل پیشرفته فرسودگی شغلی قرار داشتند. در ژاپن، این نرخ بیش از دو برابر بود. صرف نظر از نوع حرفه یا محیط کاری که در آن قرار دارید، فرسودگی شغلی علت‌های اصلی دارد.
۱) از بین بردن ارزش‌ها و یا اولویت‌های یک نفر.
زمانی که فعالیت‌هایی را انجام میدهید که برایتان معنادار نیستند، کار کردن به جای تامین انرژی، انرژیتان را می‌گیرد. فردی را که می‌تواند ساعت‌ها بدون آن که متوجه گذر زمان شود کار کند با فردی که هر دقیقه از روز را در انتظار پایان روز کاری می‌گذراند، مقایسه کنید.
۲) اجازه میدهید انتظارات دیگران نحوه گذراندن زمانتان را مشخص کند.
زندگی یکی از مراجعه کنندگانی که دچار فرسودگی شغلی شده بود را بررسی کردیم. در پی یافتن علت، کشف کردیم که بیشتر اوقات هفته، زندگی او صرف قوانینی می‌شد که دیگران برایش تعریف کرده بودند. او در تلاش بود تا انتظارات پدر و مادرش، شوهر، فرزندانش و چندین مشتری را برآورده کند. زمانی که برنامه او را با توجه به اولویت‌ها و ارزش‌هایش تنظیم کردیم، انرژی بیشتری به دست آورد و دیگر خود را فرسوده قلمداد نکرد. برنامه روزانه خود را مرور کنید برای هر قرار ملاقات، از خودتان بپرسید که نیازهای شما چیست. اطمینان حاصل کنید که هر روز برای یک یا دو موردی که برای شما مهم است، وقت می‌گذارید.
۳) به مسائل بیشتر از مقدار واقعی بها دادن.
هنگامی که در وسط یک بحران گرفتارید، مثلا فرا رسیدن مهلت تحویل کار یا اصلاح یک اشتباه، به آسانی خسته و نا امید می‌شوید. با این حال، اگر احساس فشار و استرس کردید، از خود بپرسید که آیا مسئله‌ای که تهدیدتان می‌کند، به همان اندازه که به نظر می‌رسد، فاجعه بار است؟ آیا یک سال بعد کسی این موضوع رابه یاد می‌آورد؟ از برخی از همکارانتان احساسشان را در مورد این موضوع بپرسید. نگاه واقع‌گرایانه به وضعیت دشوار می‌تواند فورا استرس را از بین ببرد. احساس مکرر خستگی و فشار به شما هشدار می‌دهد که نیاز به انجام اقدامات بیشتر برای مقابله با فرسودگی دارید.
۴) بی توجهی به اهمیت این دو موضوع.
استراحت، آرامش. تفریح واستراحت. مهم نیست که از چه کلمه‌ای استفاده می‌کنید، به طور منظم به آن‌ها نیاز دارید. استراحت کردن به طور منظم، بهره‌وری شما را افزایش می‌دهد. تعطیلات منظم موجب، خلاقیت و افزایش انرژی شما می‌شود. به جای اینکه بیشتر کار کنید، با داشتن تعطیلات و استراحت بسیار موثرتر کار کنید.
۵) ناتوانی در مراقبت از خود.
شخصی که بسیار مشغول است، در حال ساختن عمارت بر روی یک پی پر از ترک است. به طور موقت نتیجه آن یک عمارت زیبا است، اما در نهایت برای تعمیر و داشتن آسایش برای زندگی در آن عمارت باید هزینه زیادی کند! پی زندگی شما چگونه است؟ چه غذایی می‌خورید؟ چند وقت یکبار؟ روزانه چند لیوان آب مصرف می‌کنید؟ چند وقت یکبار ورزش می‌کنید؟ محیط کاری شما چگونه است؟ آیا آرامش بخش است؟ چگونه استرس را در زندگی خود مدیریت می‌کنید؟
۶) فراموش کردن حس قدردانی.
اگر روی همه مسائل بد تمرکز کنید، به سمت فرسودگی حرکت می‌کنید. چند دقیقه به چیزهای مثبت در زندگی نگاه کنید. بر روی پیدا کردن موضوعی برای قدردانی و حق‌شناسی تمرکز کنید. زمانی که باشکوه بودن زندگی پی می‌برید، انرژی بیشتری برای مقابله با اتفاق‌های ناگوار در طول مسیر زندگی خواهید داشت.
۷) توجه به اهمیت طنز
اطراف خود را با افراد مثبت که می‌توانند از موقعیت‌های مختلف طنز بسازند پر کنید، آن‌ها انرژی شما را افزایش خواهند داد. خنده یک راه موثر برای کاهش استرس است. بیش از حد جدی گرفتن زندگی راهی مطمئن به سوی فرسودگی است. (درباره ایجاد شادی در کارکنان در بهتایم بخوانید.)
۸) گرفتار شدن در عادت.
اگر می‌توانید کار خود را در خواب انجام دهید یا در حالی که کار انجام میدهید بخوابید، وقت آن است که همه چیز را تغییر دهید. راهی برای به چالش کشیدن خود پیدا کنید. در صورت امکان، کارها را به ترتیب متفاوت انجام دهید. راه‌هایی برای بهبود هر مرحله از انجام کار خود پیدا کنید. به کارهایتان از منظر دیگری نگاه کنید: مانند یک کارمند جدید یا یک مشتری ارزشمند.
۹) فراموش کردن نقطه ابتدایی.
چرا این حرفه را انتخاب کردید؟ چه چیزی شما را به یک سرگرمی خاص جذب کرد؟ نمی‌توانید به یاد بیاورید؟ چند دقیقه وقت بگذارید تا با احساساتی که در نقطه شروع به شما انگیزه دادند، ارتباط برقرار کنید. شاید احساساتتان تغییر کرده است و شغل یا سرگرمیتان دیگر به شما حس موفقیت نمی‌دهد. با کسی که می‌تواند در پیدا کردن احساساتتان کمک کند، صحبت کنید.
نتیجه‌گیری
تحقیقاتی بر روی ارتباط بین مدیریت زمان و فرسودگی شغلی در میان مدیران و کارکنان انجام شده است. نتایج آن‌ها نشان می‌دهد که رابطه معکوس معنی‌داری بین مدیریت زمان و فرسودگی وجود دارد. بنابراین، سطح بالای مهارت‌های مدیریت زمان با میزان پایینی از فرسودگی همراه است. در میان مهارت‌های مدیریت زمان، یک رابطه معکوس معنادار بین برنامه‌ریزی عملیاتی و اولویت‌بندی اهداف و فعالیت‌ها با فرسودگی وجود دارد. در واقع با برنامه‌ریزی عملیاتی و اولویت‌بندی بهتر اهداف و فعالیت‌ها، فرسودگی شغلی کاهش می‌یابد. افراد با توانایی اولویت‌بندی اهداف و فعالیت‌ها می‌توانند زمان خود را به طور مناسب بین فعالیت‌ها تقسیم کنند و زمان بیشتری برای کارهای با اولویت‌های بالاتر تخصیص دهند.
تعیین اهداف واضح تنها راه برای اطمینان از استفاده عاقلانه از زمان است، اما تعیین اولویت‌ها تنها راه موثر برای رسیدن به اهداف است. بنابراین، با اولویت‌بندی مناسب اهداف و فعالیت‌ها، تلاش افراد برای دستیابی به اهداف فردی و سازمانی موثرتر خواهد بود.
فعالیت مؤثر و دستیابی به اهداف اولویت‌بندی شده منجر به نتایج مطلوبی مانند کاهش فرسودگی شغلی می‌شود. افرادی که اولویت‌های خود را نمی‌دانند، در شناسایی آنچه دوست دارند و آنچه که انجام می‌دهند و آنچه که باید برای رسیدن به اهداف بلند مدت خود انجام دهند، مشکل دارند. در چنین شرایطی، افراد همیشه با خواسته‌های اضطراری مواجه می‌شوند و وقت خود را به آن‌ها اختصاص می‌دهند و در پایان روز متوجه می‌شوند که کار کمی انجام داده‌اند. این سردرگمی و تنش ناشی از عدم توانایی اولویت‌بندی اهداف و فعالیت‌های کاری، در دراز‌مدت تنش و استرس شغلی و در نهایت فرسودگی شغلی را افزایش می‌دهد.
بهتایم
ﺁﻧﭽﻪ ﻣﺴﻠﻢ ﺍﺳﺖ ﻧﺤﻮهﻱ ﺍﺳــﺘﻔﺎﺩه ﺑﻬﻴﻨﻪ ﺍﺯ ﺯﻣﺎﻥ ﻣﻲﺗﻮﺍﻧﺪ ﺩﺭ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮﻱ ﺍﺯ ﺍﺳــﺘﺮﺱ ﺷــﻐﻠﻲ ﻭ فرسودگی شغلی ﻧﻘﺶ ﺍﺳﺎﺳﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷــﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ، ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﻧﻘﺶ ﻭ ﺍﻫﻤﻴﺘﻲ ﻛﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﺮ فرسودگی شغلی ﻭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻥ ﺩﺍﺭﺩ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﻣﻲﺷﻮﺩ ﻛﻪ ﻛﺎﺭﻛﻨﺎﻥ ﻭ ﻣﺪﻳﺮﺍﻥ ﺑﻪ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﺑﻴﺶ ﺍﺯ ﭘﻴﺶ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﻨﻨﺪ ﻭ ﺁﻥ ﺭﺍ ﺳﺮﻟﻮﺣﻪ ﻛﺎﺭ ﺧﻮﺩ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﻫﻨﺪ ﻭ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎﺩ ﻣﻲﺷــﻮﺩ ﺑﺮﺍﻱ ﻛﺎﻫﺶ فرسودگی شغلی، ﻛﺎﺭﻛﻨﺎﻥ ﺑﺎ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺯﻣﺎﻥ ﻭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺁﻥ ﺑﻪ ﺻﻮﺭﺕ ﻧﻈﺮﻱ ﻭ ﻋﻤﻠﻲ ﺁﺷﻨﺎ ﺷﻮﻧﺪ. با استفاده از بهتایم به آسانی برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و هدفگذاری کنید و بنابراین با مدیریت موثر زمان از فرسودگی شغلی خود و کارکنانتان جلوگیری کنید.