پرش به محتوا

فرسودگی شغلی و راهکارهای مبارزه با آن

آیا فرسودگی شغلی را می‌شناسید؟

گرچه فرسودگی شغلی موضوع جدیدی نیست، اما بحران‌های مختلف در سال ۲۰۲۰ آن را به یک مساله جدی‌تر تبدیل کرده و متاسفانه این وضعیت در سال ۲۰۲۱ هم ادامه دارد. فرسودگی شغلی می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد و نظرسنجی‌‌هایی که شرکت‌ها برای تشخیص آن استفاده می‌کنند، اغلب برخی از آنها مانند بی‌حوصلگی و خشونت را شناسایی نمی‌کنند. مدیران باید علائم هشدار دهنده فرسودگی شغلی را درک کنند تا بتوانند قبل از اینکه دیر شود اقداماتی را برای کاهش آن انجام دهند. پس از تشخیص فرسودگی، مدیران باید در مورد چگونگی کاهش فشار کاری کارکنان فرسوده خود خلاقیت به خرج داده و برای درک نیازهایشان، با آنها همکاری کنند.

عدم رسیدگی به فرسودگی شغلی هم برای افراد و هم برای سازمان‌ها هزینه‌بر است. در حالی که اکثر افراد می‌دانند فرسودگی شغلی خستگی عاطفی، جسمی یا روحی است، بسیاری از مدیران کسب و کارها از روش‌های نادرستی برای شناسایی آن در کارکنان خود استفاده می‌کنند.

بیشتر سازمان‌ها سعی می‌کنند فرایند فرسودگی شغلی را با نظرسنجی‌های سلامتی سالانه که چندین محدودیت مهم دارند، تشخیص بدهند:

  • این نظرسنجی‌ها فقط اشکال منفعل فرسودگی شغلی را ارزیابی می‌کنند و فرم‌های فعال‌تر را نادیده می‌گیرند.
  • این نظرسنجی‌ها شرایط را در لحظه بررسی می‌کنند و ممکن است وقتی کارمندان واقعاً با فرسودگی شغلی روبرو هستند، از آنها استفاده نشود.
  • مشاهده شده که کارکنانی که به فرسودگی شغلی دچارند، اغلب آنها را کامل نمی‌کنند.

شاخص‌هایی که در ادامه معرفی می‌شوند هم اشکال منفعل فرسودگی شغلی (مانند غم و اندوه و خستگی) و هم اشکال فعال آن (مانند خشونت و پریشانی) را در بر می‌گیرند.

شاخص‌های فرسودگی شغلی منفعل

فرسودگی منفعل دو نوع دارد: منفعل داخلی و منفعل خارجی.

منفعل داخلی

رایج‌ترین شکل فرسودگی شغلی این نوع است و مشاهده آن دشوارتر است. به همین دلیل شرکت‌ها اغلب از نظرسنجی برای تشخیص آن استفاده می‌کنند. علائم اولیه این نوع فرسودگی شامل خستگی همراه با احساس عدم کفایت و غم است. فرسودگی منفعل با ایجاد احساس ناامیدی و اضطراب می‌تواند به بهره‌وری آسیب برساند. همه ما در کار خود با مشکل روبرو هستیم، اما برای کارکنانی که دچار فرسودگی شغلی می‌شوند، این مشکلات غیرقابل حل و به منزله‌ی شکست شخصی به نظر می‌رسند.

این کارمندان ممکن است کار خود را ترک کنند زیرا در هر کاری احساس شکست می‌کنند و از خود می‌پرسند چرا باید برای شکست دوباره تلاش کنند؟

مراقب این ناامیدی باشید و به دنبال نشانه‌های ظریفی در حرف‎‌های آنها در مورد ناامیدی یا استعفا باشید. عباراتی که نشان دهنده پذیرش شکست است. مثلا اینکه فرد در حالی که سرش را با ناراحتی تکان می‌دهد، می‌گوید:

وقتی همیشه همینطوری میشه، چرا باید به خودمون زحمت بدیم؟

منفعل خارجی

شکل فرسودگی منفعل خارجی به راحتی قابل مشاهده است:

  •  آیا کارمندان شما دچار کاهش در سطح عملکرد خود شده‌اند؟
  •  دست از تلاش برداشته‌اند؟
  • قوانین را نادیده می‌گیرند؟
  •  سررسیدها را از دست می‌دهند؟
  • بدبینی نشان می‌دهند؟

اینها عوارض مربوط به فرسودگی شغلی هستند. در صورت ادامه این روند، فرسودگی شغلی می‌تواند منجر به رفتارهای شدیدتری شود، مانند: درگیری با همکاران و صحبت نکردن در مورد ایده‌ها و یا مشکلات. زمانی که فرسودگی شغلی در کارکنان افزایش یابد، آنها به رفع مشکلات بی‌اهمیت می‌شوند.

فرسودگی شغلی چیست
فرسودگی شغلی چیست

شاخص‌های فرسودگی شغلی فعال

اشکال فعال فرسودگی شغلی شامل رفتارهایی مانند عادات غذایی و آشامیدنی ناسالم یا اجتناب از ورزش و تفریح است. کشف این رفتارها چالش برانگیز است.

نشانه‌های اشکال فعال فرسودگی شغلی عبارتند از: به راحتی عصبانی شدن و ابراز بی‌صبری و نارضایتی. البته برای برخی از افراد این رفتارها طبیعی است، اما ممکن است در افرادی که معمولاً صبور و با سیاست هستند، بیانگر فرسودگی باشد.

اگر این روند کنترل نشود، می‌تواند منجر به رفتارهای بدتری مانند عصبانیت و گریه‌های مکرر شود. اگرچه ناامید شدن در محل کار طبیعی است، اما باید دقت کنید که آیا کارمندان شما بیشتر اوقات سریع خونسردی خود را از دست می‌دهند؟

افرادی که این نوع فرسودگی را تجربه می‌کنند ممکن است بیشتر از افراد دیگر با صدای بلند صحبت کنند، زیرا هر موضوع کوچکی برای آن‌ها بزرگ جلوه می‌کند و سبب ناراحتیشان می‌شود. این نوع فرسودگی شغلی به شدت به روابط کاری آسیب می‌رساند، مانع بهره‌وری می‌شود و روحیه تیم را پایین می‌آورد.

مدیریت فرسودگی شغلی

استراتژی‌های زیر به شما کمک می‌کنند که فرسودگی شغلی را هرچه زودتر شناسایی کنید، از بدتر شدن آن جلوگیری کرده و آن را برطرف کنید.

علائم را پیدا کنید.

شاخص‌های ظریف فرسودگی شغلی و کارمندان خود را بشناسید تا بتوانید رفتارهای غیر طبیعی آنها را تشخیص دهید. به طور دوره‌ای با کارکنانتان در مورد مساله‌ای که بیشترین فشار را بر آنها وارد می‌کند، گفتگو کنید.

قبل از واکنش، تأمل کنید.

وقتی متوجه شاخص‌های احتمالی فرسودگی شغلی شدید، مکث کنید. از خود بپرسید: چه اتفاقی افتاده است و چرا؟ در مورد نقشی که ممکن است در فرسودگی شغلی آنها بازی کرده باشید، تأمل کنید. به عنوان مثال ممکن است، سررسیدهای غیرواقعی تعیین کرده باشید یا فرسودگی شغلی خود شما منجر به واکنش‌های آنها شده باشد. سپس از آنها بپرسید: چه اتفاقی افتاده است و چرا؟ چه کمکی می‌توانم بکنم؟ وقت بگذارید و با درک بیشتری به مسائل کوچک پاسخ دهید تا از بدتر شدن فرسودگی جلوگیری کنید.

داشتن چشم انداز برای آینده را تمرین کنید و ارتقا دهید.

داشتن چشم انداز برای آینده در تعیین اینکه چه اقداماتی باید انجام شود، مهم است. وقت بگذارید و ارزیابی کنید کدام کارها و پروژه‌ها واقعاً مهم بوده و کدام یک از اهمیت کمتری برخوردار هستند. دوراندیشی و داشتن چشم انداز برای آینده را به کارکنان خود آموزش داده و به آنها نشان دهید که می‌توانند به برخی از درخواست‌ها پاسخ منفی داده و برخی کارها را به تعویق بیاندازند.

در این مبارزه از آنها حمایت کنید.

راهکارهای فرسودگی شغلی برای همه یکسان نیست. شناخت کارکنان به شما کمک می‌کند تا با همکاری هم برای برداشتن فشار از روی آنها به یک راه حل برسید. خلاق باشید. شاید بتوانید منبع خاصی از استرس را از بین ببرید، نیازهای رقابتی را از دوش انها بردارید و یا پیشنهادهایی برای کنار آمدن با فشار کاری ارائه دهید. در مواردی که قادر به انجام کاری نیستید، از آنها حمایت عاطفی کنید و همدلی نشان دهید. قابل ذکر است که در اینجا حمایت عاطفی واقعی لازم است. آرزوهایی مانند “آخر هفته خوبی داشته باشید” و “کمی استراحت کنید” بعد از اینکه کار بیشتری به آنها دادید، تنها فرسودگی شغلی آنها را افزایش می‌دهد.

با فرهنگ فوریت مبارزه کنید.

  • در نظر بگیرید که تمرکز بیش از حد بر فوریت ممکن است استرس غیرضروری برای تیم شما ایجاد کند. ممکن است سررسیدهایی وجود داشته باشد که بتوانید آنها را تمدید کنید یا پروژه‌هایی که بتوانید به تعویقشان بیندازید. آیا می‌توانید زمانبندی منعطف برای کارکنان ایجاد کنید؟
  • نگاه تازه به کسب و کار به شما کمک می‌کند اقداماتی را شناسایی کنید که در سطح استرس کارمندان شما تفاوت ایجاد کند.
  • فرسودگی شغلی مسئله جدیدی نیست، اما با ادامه روند همه گیر شدن بیماری کرونا، بسیار مهم است که مدیران شرکت‌ها نحوه شناسایی و کاهش آن را بفهمند.

منبع:

https://hbr.org/2021/01/do-you-know-burnout-when-you-see-it


رابطه استرس و فرسودگی شغلی با مدیریت زمان

استرس تاثیرات مخرب فراوانی بر سلامت روانی دارد. یکی از نتایج استرس طولانی، فرسودگی است:

فرسودگی شغلی در سال‌های اخیر با توجه به افزایش استرس کاری توجه زیادی را به خود جلب کرده است.

استرس و فرسودگی شغلی
استرس و فرسودگی شغلی

فرسودگی شغلی ناشی از تفاوت بین خواسته‌های شغلی و منابعی (مادی و احساسی) است که در دسترس یک کارمند قرار می‌گیرد.

فرسودگی اثرات منفی زیادی بر سازمان و همچنین فرد دارد:

  • عدم رضایت شغلی،
  • تعهد سازمانی پایین
  • و ترک شغل

می‌تواند از مهمترین اثرات آن باشد. 

ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻣﻲ‌ﺗﻮﺍﻥ ﺍﺯ استرس و فرسودگی شغلی ﺟﻠﻮﮔﻴﺮﻱ ﻛﺮﺩ؟

مهم نیست یک کارمند هستیم و یا یک مدیر، همگی با کمبود وقت دست و پنجه نرم می‌کنیم. استفاده درست از زمان می‌تواند استرس و در نتیجه فرسودگی شغلی را پایین بیاورد.

مدیریت زمان موجب می‌شود:

از زمانِ در دسترسمان بهترین استفاده را ببریم، بنابراین هم به وظایفمان رسیدگی کنیم و هم برای انجام کارهایی که در زندگی دوست داریم، زمان داشته باشیم. 

مدیریت زمان برای جلوگیری از فرسودگی شغلی
مدیریت زمان برای جلوگیری از فرسودگی شغلی

همانطور که گفته شد:

زمان یکی از عوامل استرس شغلی است و مدیریت زمان در کنترل استرس و فرسودگی شغلی موثر است.

مدیریت زمان می‌تواند از فرسودگی شغلی جلوگیری کند. افرادی که بهتر زمان خود را مدیریت می‌کنند، از زمان بهترین استفاده را می‌برند، به ندرت به کمبود وقت دچار شده و در نتیجه استرس کمتری را تجربه می‌کنند و دچار فرسودگی شغلی نمی‌شوند. بنابراین آموزش مهارت‌های مدیریت زمان باید در دستور کار قرار بگیرد.

آیا ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﺭﻳﺰﻱ ﻭ ﺍﻭﻟﻮﻳﺖ‌ﺑﻨﺪﻱ با استرس و فرسودگی شغلی رابطه دارد؟

ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﺭﻳﺰﻱ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻣﻲ‌ﺷﻮﺩ. ﺍﺳــﺘﺮﺱ ﻋﺎﻣﻞ ﺍﺻﻠﻲ ﻓﺮﺳــﻮﺩﮔﻲ است ﻭ ﻓﺮﺳﻮﺩﮔﻲ ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﺩﺍﻣﻪ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻣﺪﺍﻭﻡ ﻭ ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺍﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮﺍﻳﻦ، ﺑﻴﻦ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻭ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﺭﻳﺰﻱ ﺭﺍﺑﻄﻪ ﻣﻌﻜﻮﺱ ﻭﺟﻮﺩ ﺩﺍﺭﺩ.

ﺑﺮﺍﻱ این‌که ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺑﻪ ﺭﺍﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺧﻮﺩ ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﻨﺪ، ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﺭﻳﺰﻱ ﻛﻮﺗﺎه‌ﻣﺪﺕ ﻭ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ﭘﺲ ﻛﺴﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ‌ﺭﻳﺰﻱ ﻧﺪﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﺍﮔﺮ ﺍﻫﺪﺍﻓﻲ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ، ﭼﻮﻥ ﻧﻤﻲ‌ﺗﻮﺍﻧﺪ ﺑﻪ آن‌ها ﺩﺳﺖ ﭘﻴﺪﺍ ﻛﻨﺪ، ﺩﭼﺎﺭ ﺍﺳﺘﺮﺱ ﻣﻲ‌ﺷﻮﺩ ﻭ ﺩﺭ ﺩﺭﺍﺯ ﻣﺪﺕ ﺑﻪ فرسودگی شغلی ﺩﭼﺎﺭ ﺧﻮﺍﻫﺪ ﺷﺪ.

(با بهتایم به آسانی برنامه‌ریزی کنید.)

۹ علت اصلی فرسودگی شغلی 

۱) از بین بردن ارزش‌ها و یا اولویت‌های یک نفر.

زمانی که فعالیت‌هایی را انجام می‌‍‌دهید که برایتان معنادار نیستند، کار کردن به جای تامین انرژی، انرژیتان را می‌گیرد. فردی را که می‌تواند ساعت‌ها بدون آن که متوجه گذر زمان شود کار کند با فردی که هر دقیقه از روز را در انتظار پایان روز کاری می‌گذراند، مقایسه کنید.

۲) اجازه می‌دهید انتظارات دیگران نحوه گذراندن زمانتان را مشخص کند.

اگر زندگی فردی که دچار فرسودگی شغلی شده را بررسی کنیم. کشف می‌کنیم که بیشتر اوقات هفته، زندگی او صرف قوانینی می‌شود که دیگران برایش تعریف کردند. او در تلاش است تا انتظارات پدر و مادرش، همسر، فرزندانش و چندین مشتری را برآورده کند. اگر چنین فردی برنامه خود را با توجه به اولویت‌ها و ارزش‌هایش تنظیم کند، انرژی بیشتری به دست می‌آورد. برنامه روزانه خود را مرور کنید برای هر قرار ملاقات، از خودتان بپرسید که نیازهای شما چیست. اطمینان حاصل کنید که هر روز برای یک یا دو موردی که برای شما مهم است، وقت می‌گذارید.

۳) به مسائل بیشتر از مقدار واقعی بها دادن.

هنگامی که در وسط یک بحران گرفتارید، مثلا فرا رسیدن مهلت تحویل کار یا اصلاح یک اشتباه، به آسانی خسته و ناامید می‌شوید. با این حال، اگر احساس فشار و استرس کردید، از خود بپرسید که:

  • آیا مسئله‌ای که تهدیدتان می‌کند، به همان اندازه که به نظر می‌رسد، فاجعه بار است؟
  • آیا یک سال بعد کسی این موضوع رابه یاد می‌آورد؟
  • از برخی از همکارانتان احساسشان را در مورد این موضوع بپرسید.

نگاه واقع‌گرایانه به وضعیت دشوار می‌تواند فورا استرس را از بین ببرد. احساس مکرر خستگی و فشار به شما هشدار می‌دهد که نیاز به انجام اقدامات بیشتر برای مقابله با فرسودگی دارید.

۴) بی توجهی به اهمیت این دو موضوع.

استراحت، آرامش. تفریح و استراحت. مهم نیست که از چه کلمه‌ای استفاده می‌کنید، به طور منظم به آن‌ها نیاز دارید. استراحت کردن به طور منظم، بهره‌وری شما را افزایش می‌دهد. تعطیلات منظم موجب، خلاقیت و افزایش انرژی شما می‌شود. به جای این‌که بیشتر کار کنید، با داشتن تعطیلات و استراحت بسیار موثرتر کار کنید.

۵) ناتوانی در مراقبت از خود.

کسی که بیش از حد سرش شلوغ است، در حال ساختن عمارت بر روی یک پی پر از ترک است. به طور موقت نتیجه آن یک عمارت زیبا است، اما در نهایت برای تعمیر و داشتن آسایش برای زندگی در آن عمارت باید هزینه زیادی کند!

  • پی زندگی شما چگونه است؟
  • چه غذایی می‌خورید؟
  • چند وقت یکبار؟
  • روزانه چند لیوان آب مصرف می‌کنید؟
  • چند وقت یکبار ورزش می‌کنید؟
  • محیط کاری شما چگونه است؟
  • آیا آرامش بخش است؟
  • چگونه استرس را در زندگی خود مدیریت می‌کنید؟

۶) فراموش کردن حس قدردانی.

اگر روی همه مسائل بد تمرکز کنید، به سمت فرسودگی حرکت می‌کنید. چند دقیقه به چیزهای مثبت در زندگی نگاه کنید. بر روی پیدا کردن موضوعی برای قدردانی و حق‌شناسی تمرکز کنید. زمانی که به باشکوه بودن زندگی پی می‌برید، انرژی بیشتری برای مقابله با اتفاق‌های ناگوار در طول مسیر زندگی خواهید داشت.

رابطه خوب با همکاران برای جلوگیری از فرسودگی شغلی
قدردانی برای جلوگیری از فرسودگی شغلی

۷) توجه به اهمیت طنز

اطراف خود را با افراد مثبت که می‌توانند از موقعیت‌های مختلف طنز بسازند پر کنید، آن‌ها انرژی شما را افزایش خواهند داد. خنده یک راه موثر برای کاهش استرس است. بیش از حد جدی گرفتن زندگی راهی مطمئن به سوی فرسودگی است. (درباره ایجاد شادی در کارکنان در بهتایم بخوانید.)

۸) گرفتار شدن در عادت.

اگر می‌توانید کار خود را در خواب انجام دهید یا در حالی که کار می‌کنید، بخوابید، وقت آن است که همه چیز را تغییر دهید. راهی برای به چالش کشیدن خود پیدا کنید. در صورت امکان، کارها را به ترتیب متفاوتی انجام دهید. راه‌هایی برای بهبود هر مرحله از انجام کار خود پیدا کنید. به کارهایتان از منظر دیگری نگاه کنید: مانند یک کارمند جدید یا یک مشتری ارزشمند.

۹) فراموش کردن نقطه ابتدایی.

چرا این حرفه را انتخاب کردید؟ چه چیزی شما را به یک سرگرمی خاص جذب کرد؟ نمی‌توانید به یاد بیاورید؟ چند دقیقه وقت بگذارید تا با احساساتی که در نقطه شروع به شما انگیزه دادند، ارتباط برقرار کنید. شاید احساساتتان تغییر کرده است و شغل یا سرگرمیتان دیگر به شما حس موفقیت نمی‌دهد. با کسی که می‌تواند در پیدا کردن احساساتتان کمک کند، صحبت کنید.

بهتایم

آنچه مسلم است، استفاده مناسب و بهینه از زمان می‌تواند از استرس و فرسودگی شغلی جلوگیری کند. بنابراین، پیشنهاد می‌شود سازمان‌ها به آموزش و استفاده از مهارت‌های مدیریت زمان اهمیت بدهند، تا بتوانند بهره‌وری را در سازمانشان افزایش دهند. با استفاده از نرم افزار مدیریت زمان بهتایم به آسانی برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و هدفگذاری کنید و بنابراین با مدیریت موثر زمان از فرسودگی شغلی خود و کارکنانتان جلوگیری کنید.

ثبت نام رایگان در نرم افزار مدیریت زمان و پروژه آنلاین بهتایم


مطالب مرتبط:

1 دیدگاه دربارهٔ «فرسودگی شغلی و راهکارهای مبارزه با آن»

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *